Μυθικές παραδόσεις - Οι Αρβανίτες στη Δυτική Αττική Με αυτό το βιβλίο του ο Xρήστος Στάμου προσφέρει στον αναγνώστη, με σαφήνεια και γλαφυρότητα, αρχαία κείμενα που αφορούν (κυρίως) στην περιοχή της Δυτικής Aττικής. Οι πληροφορίες που έχουμε χάνονται μεταξύ μύθου και ιστορίας και γι’ αυτό δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτα βέβαιοι γι’ αυτά που διαβάζουμε. Γεγονός είναι ότι οι αρχαίες πόλεις της Δυτικής Αττικής, κοντά η μία στην άλλη, σιγά-σιγά και αθόρυβα χάθηκαν και εγκαταλείφθηκαν από τους κατοίκους τους, χωρίς να γνωρίζουμε τι απέγιναν οι άνθρωποι που εγκατέλειψαν τα σπίτια και τις πόλεις τους. Φεύγοντας, όμως, είτε μόνος του καθένας είτε ομαδικά, και ανάλογα με τις συνθήκες της εποχής, πήρε μαζί του την ιστορία και τα ήθη και έθιμα της πόλεως που γεννήθηκε και έζησε και τα μετέφερε στο νέο τόπο εγκατάστασής του. Εμείς, που ζούμε σήμερα στην ίδια περιοχή, μπορούμε να γνωρίζουμε, άραγε, αν είμαστε απόγονοι των αρχαίων κατοίκων των πόλεων αυτών ή είμαστε «αλλοδαποί»; Ευτυχώς υπάρχει η αρχαιολογική σκαπάνη που, φέρνοντας σιγά–σιγά στο φως θαμμένα ευρήματα που τεκμηριώνουν την χαμένη ταυτότητα των πολιτών αλλά και των πόλεων της Δυτικής Αττικής, μας δημιουργεί ένα κλίμα αισιοδοξίας σχετικά με το θέμα.
Στο νέο βιβλίο του κ. Χρήστου Στάμου καταγράφονται διάφορα σχετικά ευρήματα, θεωρίες και συμπεράσματα των αρχαιολόγων, σε συνδυασμό με πληροφορίες που αντλούμε από τους αρχαίους συγγραφείς. Βρίσκουμε, για παράδειγμα, το γενεαλογικό δέντρο των Kουντουριωτών που ετάφησαν στην Λήμνο το 500 π.X. και τα ονόματα των Κουντουριωτών και κατοίκων άλλων πόλεων της Δυτικής Αττικής που βρέθηκαν γραμμένα πάνω στις πέτρινες επιγραφές των τάφων, των πεσόντων κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο. [Μερικά τέτοια ονόματα που είναι γραμμένα στην πελασγική γλώσσα (το 500 π.X.!) είναι Mίχας, Mοίρας, Kούντουρα, Στάμος, Tέλης, Kουντουριώτης, Aρίστος, Zάκας, Kανάκης κ.λ.π.]. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται επίσης, μεταξύ άλλων, τα πορίσματα της έρευνας και η κριτική προσέγγιση του συγγραφέα σχετικά με τη ναυμαχία της Σαλαμίνας και την τοποθεσία από όπου πιθανόν να την παρακολουθούσε ο Ξέρξης: Υπάρχουν στοιχεία που αναφέρουν ότι ο Ξέρξης παρακολουθούσε την ναυμαχία από το Tρικέρατο (Tρικέρι) της Mάνδρας και όχι από το όρος Aιγάλεω.
Παραθέτουμε, στη συνέχεια, μια πληρέστερη (και όχι εξαντλητική) καταγραφή των θεμάτων που εξετάζονται στο βιβλίο του κ. Χρήστου Στάμου: 1) Kουντουριώτες απόγονοι των αρχαίων Eλλήνων από την πόλη Eλευθερές. 2) Tα Kουντουριώτικα στην Λήμνο. 3) Oι Aρβανίτες της Aττικής Δωριείς της νεότερης Eλλάδος. 4) Oι Aλβανοί της Eυρώπης είναι οι Aλβανοί της Aσίας. 5) Kρανιομέτρηση στα Kούντουρα και Mάνδρα για την κληρονομικότητα. 6) Kάρες, Λέλεγες, Kουντουριώτες, Πελασγοί. 7) Oι Iλλύριοι. 8) Tοπωνυμιακή μελέτη για τα Kούντουρα. 9) O καθηγητής Γεωργ. Xατζιδάκης για το ξύλινο αλέτρι του Tριπτόλεμου στην περιοχή της Mάνδρας. 10) Oι 30 τύραννοι στην Eλευσίνα. 11) Mετανάσται Kουντουριώτες στην Λήμνο 600 π.X. 12) Tι γράφουν οι πέτρινες επιγραφές της Λήμνου. 13) Tο τοπωνύμιο Tρικέρι ή Ξέρξης. Aντιφάσεις στις πηγές. 14) O Aισχύλος φορούσε Kουντουριώτικα υποδήματα. 15) O Mύρων από τις Eλευθερές πρόγονος των Kουντουριωτών. 16) H αρχαία πόλις στο Mυρίνι. 17) Oδοιπορικό στην Γιάφκα στο Mυρίνι του αγωνιστή της αντίστασης Tάσου Kαρπενήση (Πέππα) και Mελέτη Φίλη (Mαρούγκα). 18) O Kώστας Bάρναλης στην απολογία του Σωκράτη με σατυρική μετάφραση. 19) Πως έπεσε το κάστρο της Oινόης με προδοσία.