Του Κώστα Λυκίδη: Με αφορμή την κυκλοφορία από τις εκδόσεις Κυριακίδη του βιβλίου του Αρχιμανδρίτη Ιάκωβου Κανάκη «Η Ιστορική πορεία του Ισραήλ» νοιώθω την ανάγκη να καταθέσω τις σκέψεις και τις εντυπώσεις μου από την ανάγνωσή του. Ο Αρχιμανδρίτης Ιάκωβος Κανάκης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Μάνδρα. Τελείωσε το Λύκειο και σπούδασε στην Θεολογική Σχολή της Αθήνας όπου συνεχίζει μέχρι σήμερα τις μεταπτυχιακές του σπουδές. Χειροτονήθηκε ιερέας και αφού υπηρέτησε με απόλυτη αφοσίωση στην περιοχή μας (Οινόη, Μάνδρα) ακολούθησε τον σεβασμιότατο Μητροπολίτη Γόρτυνος και Μεγαλουπόλεως Ιερεμία Φούντα όταν αυτός ανέλαβε τα καθηκοντά του στην εν λόγω Μητρόπολη. Σήμερα είναι πρωτοσύγγελος της Μητρόπολης. Το βιβλίο του πατέρα Ιάκωβου Κανάκη «Η Ιστορική πορεία του Ισραήλ» είναι μία βαθιά και ουσιαστική ιστορική μελέτη που έρχεται να συμπληρώσει ένα κενό που υπήρχε στο συγκεκριμένο θέμα.
Η συστηματική συγκέντρωση τεκμηριωτικού υλικού σχετικού με τη γεωγραφία, την οικιστική, τη δημογραφία, τη διοικητική ιστορία και τις εθνοπολιτισμικές ομάδες του χώρου της Μέσης Ανατολής την κάνει την πλεόν ολοκληρωμένη του είδους. Το ποικιλόμορφο και ανομοιογενές αυτό υλικό ελέγχεται και ομοιογενοποιείται, ώστε να καταστεί επιστημονικά αξιοποιήσιμο . Τελικός στόχος είναι η συνθετική μελέτη της ιστορικής εξέλιξης της περιοχής και η διαμόρφωση μιας πλήρους εικόνας στον αναγνώστη της πραγματικής ιστορίας της μέχρι και τους χρόνους της Καινής Διαθήκης (70 μ.Χ.). Ο συγγραφέας έχει εγκατασπείρει και εγκαταμείξει τα στοιχεία έτσι ώστε τα ίδια τα στοιχεία να εκπέμψουν την πραγματική ιστορία. Ο λόγος, εύληπτος, ρέει με τις απαραίτητες υποσημειώσεις, παραπομπές και χάρτες. Από αυτές και μόνον μπορούμε να αντιληφθούμε ότι η έρευνα είναι μεγάλη και πολύπλευρη κάλυψε δε κάθε δυνατή πηγή που μπουρούσε να βρεθεί. Ο αναγνώστης χαίρεται τις εύστοχες παρατηρήσεις του πατέρα Ιακώβου, που κάνουν πιό ανάγλυφο το κείμενο και κερδίζει από μιά αμεσότητα, μακρυά από την έννοια ενός επιστημονικού εγχειριδίου (αν και θα μπορούσε άνετα να είναι και τέτοιο). Αυτή η έκδοση αποτελεί μία αξονική τομογραφία της ιστορικής εξέλιξης του λαού του Ισραήλ. Που έζησε, τι πίστευε, πως έζησε, ποιά γεγονότα τον σημάδεψαν και τον καθόρισαν καθώς χωρίς την ιστορική και κοινωνιολογική διερεύνηση όλων αυτών είναι αδύνατο να προσεγγίσουμε ικανοποιητικά το θέμα.
Η μελέτη φιλοδοξεί να δώσει στον αναγνώστη με απλό και κατανοητό τρόπο την δυνατότητα να αποκτήσει μια σφαιρική και έγκυρη άποψη για τον λαό του Ισραήλ. ¨Οπως γράφει και ο ίδιος στην εισαγωγή «...Επιθυμούμε ο αναγνώστης, μετά τη μελέτη του παρόντος, να έχει λάβει μία σφαιρική γνώση της Ισραηλιτικής Ιστορίας, που αποτελεί αναγκαίο εφόδιο για την ορθή προσέγγιση της ερμηνείας του ιερού κειμένου» Θα μπορούσα να πω μάλιστα ότι πρόκειται για ένα «διπλό» βιβλίο διότι μπορεί να γίνουν και δύο αναγνώσεις διαδοχικές η μία μετά την άλλη ή ακόμα η μία πέρα από την άλλη ως προέκτασή της. Ίσως ακόμα η μία ανεξάρτητη από την άλλη. Μου αρέσει η πρόκληση του βιβλίου αυτού γιατί το να γράψεις εν συντομία και να προσπαθήσεις να απλοποιήσεις χωρίς παρερμηνείες ένα ιδιαίτερα σημαντικό, αλλά ταυτόχρονα εξαιρετικά περίπλοκο θέμα, είναι δυσκολότερο από το να γράψεις γι’ αυτό αναλυτικά. Είναι ένα πρωτότυπο και μοναδικό έργο που αξίζει να διαβαστεί με προσοχή και να αποτελέσει το πρώτο βήμα στην κατανόηση των προβλημάτων της περιοχής.