Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΑΡΒΑΝΙΤΙΣΣΑ ΣΤΗ ΝΗΣΟ ΧΙΟ Η περιοχή των εμφανίσεων της Παναγίας στη Χίο βρίσκεται στο Β.Δ. μέρος των Καρυών, εκκινεί από τις παρυφές του Πηγάνιου Όρους και είναι τοπωνύμιο της ευρύτερης περιοχής «Κοχλιάς». Η περιοχή συνορεύει Β.Α. με το Όρος Αίπος και Δυτικά με το Προβάτειον Όρος. Μικρό μέρος της περιοχής είναι δάσος και το μεγαλύτερο καλύπτεται από θάμνους και αστυφίδες. Γενικά η περιοχή είναι ένα τοπίο με άγρια ομορφιά, χαμηλές θερμοκρασίες το χειμώνα με αρκετά χιόνια και φυσιολογικές θερμοκρασίες το καλοκαίρι.

Πάνω από ένα αιώνα η περιοχή αυτή φιλοξενούσε ποιμένες, το κύριο επάγγελμα των χωρικών του χωριού Καρυές, που γειτνιάζει με την εν λόγω περιοχή, με πληθυσμό σήμερα 700 κατοίκων και παλαιότερα τον διπλάσιο και περισσότερο. Οι Καρυές, τα Αυγώνυμα, ο Αναβατός και ο Δαφνώνας είναι τα χωριά που δημιουργήθηκαν από τον πληθυσμό που συνέρρευσε από την Κωνσταντινούπολη για να κτίσουν τη Νέα Μονή, εκπλήρωση υπόσχεσης και τάματος του εξόριστου τότε Βασιλέα Κωνσταντίνου Μονομάχου, ο οποίος έζησε τα χρόνια της εξορίας του στην περιοχή της Νέας Μονής και είχε υποσχεθεί στους μοναχούς της περιοχής ότι όταν επιστρέψει επανακτώντας το θρόνο, θα έστελνε ένα καραβάνι τεχνιτών, εργατών και επιστημόνων, για να κτίσουν μεγαλοπρεπή ναό στον ρυθμό της Αγίας Σοφίας.

Πιστός στο Τάμα και την Υπόσχεση του, έστειλε πλοία με εκατοντάδες τεχνίτες, φημισμένους εργάτες, σχεδιαστές, διανοουμένους, μαζί με υλικά από την Κωνσταντινούπολη και μετά από πολλά χρόνια ολοκλήρωσαν το μεγαλοπρεπές έργο της Νέας Μονής. Αυτό δε το μνημείο σώζεται μέχρι και σήμερα, παρά τις καταστροφές και τις λεηλασίες που υπέστη και αυτό, από τους Τούρκους κυρίως. Μετά το πέρας και την ολοκλήρωση του κτισίματος της Νέας Μονής, οι άνθρωποι αυτοί διασκορπίστηκαν στις γύρω περιοχές, κτίζοντας αυτά τα χωριά για να διαμείνουν, και σιγά - σιγά εμπλουτίζονταν και με άλλους πληθυσμούς και έφθασαν στη σημερινή τους μορφή, έχοντας σήμερα πληθυσμό οι Καρυές 700 κατοίκους, ο Δαφνώνας 450 κατοίκους, ο Αναβατός 30 και τα Αυγώνυμα 100. Αυτός δε ο πληθυσμός ήτο τριπλάσιος τουλάχιστον, όμως η φτώχεια και η στέρηση ανάγκασε τους περισσότερους από αυτούς να ξενιτευθούν στην Αμερική και την Αυστραλία για ένα καλύτερο μέλλον. Απόγονοι δε αυτών των ανθρώπων, τρίτη και τέταρτη γενιά επισκέπτονται τα χωριά τους και τα στηρίζουν με κάθε τρόπο δείχνοντας τη μεγάλη τους αγάπη στις ρίζες των παππούδων και των γονέων τους. Πάνω από 50 πολύτεκνες φαμίλιες διέμεναν με τα κοπάδια τους σ' αυτή την περιοχή του Κοχλιά σε μάνδρες που είχαν κατασκευάσει με τα χέρια τους και σε καλύβες κτισμένες από πέτρα.

Αρκετές από αυτές σώζονται μέχρι και σήμερα. Άνθρωποι φτωχοί, αλλά πολύ θεοσεβείς, ζούσαν με την ελπίδα της προστασίας της Υπεραγίας Θεοτόκου. Από διάφορες αφηγήσεις εξιστορούνται ότι πολλές φορές μέσα από τις κακουχίες και τα βάσανα τους, έβλεπαν οπτασίες και οράματα με την εικόνα της Παναγίας, που τους συντρόφευε και τους έδινε κουράγιο στον άνισο καθημερινό αγώνα της επιβίωσής τους. Τις περισσότερες φορές έβλεπαν στις κορυφογραμμές μια λυγερόκορμη κοπέλα με αρβανίτικη φορεσιά να περιδιαβαίνει. Αυτή την εικόνα την περιέγραψαν πολλές φορές και διαφορετικά πρόσωπα με ελάχιστες αποκλίσεις ως προς την περιγραφή. Από στόμα σε στόμα διαδόθηκε σε όλους και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι είναι η Παναγία και εξ’ αυτής της ενδυμασίας της, την ονόμασαν Παναγία Αρβανίτισσα.